✡
Stichting Herdenking Joods Leven
Zwartewaterland
✡
Het geslacht Hartog Herschel
Voor zover bekend woonde er één Joodse familie in Genemuiden, dit was van 1879 tot en met 1916. In 1879 trouwde Hartog Herschel met Betje Rosenbaum die toen al enkele maanden zwanger was, en begonnen zij een koosjere slagerij aan de Langestraat. Later verhuisde het gezin nog twee keer binnen Genemuiden, van Langestraat naar Westerkaai en tenslotte naar de Hasselterdijk, nu Simondsstraat. Hartog en Betje kregen acht kinderen, allen zijn in Genemuiden geboren. Vader en moeder Herschel waren voor de oorlog al overleden. Zeven, inmiddels getrouwde, kinderen kwamen tijdens de Tweede Wereldoorlog om in de vernietigingskampen. De dochters Mietje, Hendrika en Eva zijn zelfs op dezelfde dag omgebracht. Alleen zoon Isaac heeft de oorlog overleefd.
Deze foto, gemaakt op de voormalige Hasselterdijk, zal zo ongeveer rond de voorlaatste eeuwwisseling zijn genomen, dus in de periode dat Hartog Herschel in Genemuiden woonde. Dat weten we zeker, want hier, met slagersmes nog in de hand, staat een man in de kracht van zijn leven...
Slager Hartog Herschel.
Deutmann Art. Photographe, rond 1900
Deze foto is zo rond 1910 gemaakt, vast ergens in de buurt van wat nu de hoek Langestraat/Simondsstraat is. Zoals vaker, als een fotograaf Genemuiden aandeed, verzamelde een flink deel van de buurt zich om zich te laten vereeuwigen. In de hoek van de foto staan twee vriendinnen, Jentje Knol en Eva Herschel. Eva schreef in 1915 in het poëziealbum van Jentje. Dat wijst erop dat de familie Herschel goed geïntegreerd was in Genemuiden. De familie was ook het plaatselijk dialect machtig.
Edison Zwolle, rond 1910
Nu, meer dan een eeuw later is het oorlogsmonument het tastbare bewijs dat de familie Herschel voetstappen hebben achtergelaten in Genemuiden. Als stille getuigen staan zeven van de acht kinderen Herschel die in Genemuiden zijn geboren, gegraveerd in het oorlogsmonument.
Wie waren deze acht kinderen van het geslacht Hartog Herschel...?
Oorlogsmonument in het Springerpark
“Een mens is pas vergeten als zijn naam niet meer genoemd wordt.”
Talmoed
50-jarig huwelijk Hartog en Betje, Zwolle 1929 Nog levende familieleden
Dientje van Amerongen - Herschel (08/01/1880 - 13/03/1943)
Dientje woonde tijdens de oorlog in Leiden. Zij en haar man Jacob Levie David van Amerongen kregen twee kinderen. Dientje is samen met haar man omgebracht in Sobibor. Hun oudste kind, dochter Sara is met haar drie jonge kinderen omgebracht in Auschwitz. Haar man is ergens in midden Europa omgebracht. Hun tweede kind, zoon Hartog kwam om bij dwangarbeid aan de Franse kust. Zijn vrouw werd vermoord in Auschwitz. Hun twee kinderen hebben de oorlog overleefd.
Isaac Herschel (26/04/1881 - 01/03/1970)
Isaac woonde tijdens de oorlog in Terborg. Hij en zijn vrouw Henriëtte Heilbron kregen twee kinderen, Abraham en Herman. Isaac en zijn vrouw en kinderen hebben de oorlog overleefd.
Levie Herschel (09/11/1883 - 08/10/1942)
Levie woonde tijdens de oorlog in Eibergen. Hij en zijn vrouw Aaltje Maas kregen vier kinderen. Levie is samen met zijn vrouw omgebracht in Auschwitz. Zoon Hartog kwam om ergens in midden Europa, zoon Abraham Salomon kwam om in Buchenwald en zoon Eleazer kwam om in Sobibor. Hun vierde zoon Izak Bernard overleefde de oorlog.
Mietje Maas - Herschel (21/01/1886 - 09/04/1943)
Mietje woonde tijdens de oorlog in Eibergen. Zij en haar man Salomon Maas kregen drie kinderen. Mietje was tijdens de oorlog al weduwe. Mietje is samen met haar oudste zoon Abraham Bernard omgebracht in Sobibor. Zoon Herman kwam om in Extern kommando Weimar. Dochter Bertha was vóór de oorlog al geëmigreerd naar Israël. Zo overleefde zij de oorlog.
Gezina Bamberg - Herschel (17/08/1888 - 23/07/1943)
Gezina woonde tijdens de oorlog in Arnhem. Zij en haar man Herman Bamberg kregen vier kinderen waarvan er twee al op jonge leeftijd waren overleden. Gezina is samen met haar man omgebracht in Sobibor. Dochter Carolina Eva en haar man en zoontje werden ook omgebracht in Sobibor. Hun vierde kind, zoon Jacob werd vermoord in Auschwitz.
Hendrika de Vries - Herschel (04/04/1891 - 09/04/1943)
Hendrika woonde tijdens de oorlog in Schagen. Zij en haar man Salomon de Vries kregen twee kinderen. Hendrika is samen met haar man omgebracht in Sobibor. Hun twee dochters, Betsy en Bertha waren leerling-verpleegsters in de Joodse psychiatrische inrichting “Het Apeldoornsche Bosch”. Zij en alle patiënten werden omgebracht in Auschwitz.
Nathan Herschel (15/01/1894 - 07/05/1943)
Nathan woonde tijdens de oorlog in Amsterdam. Hij en zijn vrouw Reintje Anholt kregen twee kinderen. Nathan is samen met zijn vrouw omgebracht in Sobibor. Hun dochters Betsy Estella en Elly Louise werden ook omgebracht in Sobibor. Bijzonder is dat er twee briefkaarten bewaard zijn gebleven die Elly heeft verstuurd vanuit Sobibor.
Eva Heilbron - Herschel (18/12/1896 - 09/04/1943)
Eva woonde tijdens de oorlog in Doetinchem. Zij en haar man Isedor Heilbron kregen twee kinderen. Eva was tijdens de oorlog al weduwe. Eva en haar zoon Leeman Hartog werden omgebracht in Sobibor. Zoon Harry wist te ontkomen naar Zwitserland. Hij heeft de oorlog overleefd.