„Acht mensen uit Hasselt zijn zomaar op een dag in september 1942 door de Nazi’s uit hun huizen gehaald, weggevoerd uit Hasselt en vermoord, omdat ze ‘toevallig’ Joden waren”, stelt Ros. „Waarschijnlijk”, zo vervolgt hij, „was er weinig tegen te doen. Het waren mensen die iedereen kende. Het leven ging gewoon door en ook na de oorlog legde men zich er bij neer. Of zijn ze vergeten? Waarom? Was het schaamte? Was het omdat ze als Joden toch ‘anders’ waren? Omdat er niemand meer was om voor hen op te komen?”, zo vraagt de predikant zich af. „Nu komt er een monument waarop hun namen staan, als een bewijs van hun bestaan.” Ros stelt verder het als theoloog belangrijk te vinden om te blijven beseffen „dat de moord op de Joden niet in een ver en vreemd land plaats vond, maar midden in het hart van het christelijk Europa. En dat het wortels heeft die veel dieper gaan dan alleen de vorige eeuw. Intolerantie, geweld en vreemdelingenhaat zijn van alle tijden en plaatsen, soms wel en soms niet religieus gefundeerd. Maar het antisemitisme is een donkere schaduw uit de geschiedenis van het christendom. En toen het in Nazi Duitsland tot ideologie werd, had de kerk amper verweer. De vernietiging van het Europese Jodendom betekent ook voor de kerken in West Europa een breuk: een breuk met een theologie die antisemitisme en religieus geweld in zich mee draagt.” De stichting Herdenking Joods Leven Zwartewaterland wil, onder meer met tentoonstellingen, het leggen van gedenkstenen(Zwartsluis) en nu een monument, de namen van de vermoorde Joodse burgers een gezicht geven. „Het waren gewoon mensen bij ons uit de straat, hier uit Hasselt, onze buren. En in de namen van die acht vermoorde mensen wordt ook het grote kwaad concreet, en hoe dichtbij ook dat kan komen”, waarschuwt Ros. De Hasselter theoloog gaat in zijn gedachten terug naar het verleden toen de Joden nog een gemeenschap vormden in Hasselt. „Ik stel me voor hoe dat was in de tijd dat er in de Ridderstraat een synagoge stond. In al die jaren werd op zondag in de kerk gelezen uit Mozes en de profeten, gezongen over Jeruzalem en over ‘het verbond met Abraham zijn vrind’, dat de Eeuwige ‘bevestigt van kind tot kind’. Een straat verderop werd de sabbat geheiligd, elke zaterdag, door de kinderen van Abraham. Heeft men dat ooit beseft? Heeft men er ooit bij stilgestaan? De acht namen moeten wat mij betreft ook genoemd als een postuum eerbetoon aan en erkenning van die religieuze gemeenschap.”

(Stentor, 7 april 2015)